Education

50 km/u wegen

Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst.

Het risico op 50 km/uur wegen heeft met name te maken met het grote aandeel fietsers en e-bikers dat van dit type wegen gebruik maakt. Zorg ervoor dat deze doelgroepen via specifieke educatieprogramma’s goed bereikt worden. Besteed daarbij met name ook aandacht aan gedrag op kruispunten en het gedrag ten opzichte van zwaar verkeer (dode hoek ongevallen). Voorbeelden van ‘dode hoek’ programma’s uit de Toolkit Permanente Verkeerseducatie zijn:

• Veilig op weg! Blijf uit de dode hoek (VVN)

• Blind spot (Traffic Skills)   wordt al in de provincie Drenthe uitgevoerd

In aanvulling hierop kan het zinvol zijn om campagnes uit te voeren gericht op het snelheidsgedrag van automobilisten. Dit kan in de vorm van een wijkgerichte aanpak. De rijsnelheid in de buurt van scholen verdient speciale aandacht (veilige schoolomgeving, veilige schoolroutes e.d.)

Er zijn specifieke programma’s voor het veilig inrichten van de schoolomgeving, zoals Octopus (www.octopusplan.nl) en Julie (www.julie-zonde30.eu). Door CROW is in samenwerking met Royal HaskoningDHV een leidraad Inrichting veilige schoolomgeving gemaakt.

Daarnaast zijn er educatieprogramma’s gericht op veilige schoolroutes, zoals Verkeerslokaal (Bureau De Groot Volker) en Op voeten en fietsen naar school (VVN).

60 km/u wegen

Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst.

Net als op 50 km/uur wegen, treffen we op 60 km/uur wegen van een rijke variatie aan verkeersdeelnemers aan. Ook hier zijn er naast autoverkeer veel fietsers en e-bikers onderweg. Dit type wegen bevindt zich vaak in agrarisch buitengebied, waar sprake is van veel landbouwverkeer. Zorg ervoor dat de doelgroepen fietsers en e-bikers via specifieke educatieprogramma’s goed worden bereikt. Voor leerlingen in het basis en voortgezet onderwijs zijn speciale school-thuis route projecten beschikbaar, zoals:

• Op voeten en fietsen naar school (VVN)

• Verkeerslokaal (Bureau De Groot Volker)

• V8N1 (VVN)

Voor het agragrisch buitengebied is een programma beschikbaar voor leerlingen van groep 7 en 8: Veilig met (land)bouwverkeer (VMLB, voormalig VOMOL) van CUMELA. VMLB leert leerlingen hoe ze veilig om kunnen gaan met landbouwvoertuigen op de weg, vanuit hun eigen perspectief. Ze worden hierbij geholpen door AOC-studenten en loon- en landbouwwerkers. Dit project wordt al in de provincie Drenthe uitgevoerd.

80 km/u wegen

Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst.

Onderzoek laat zien dat circa 25% van alle ongevallen plaatsvindt op provincial 80 km/uur wegen, terwijl die ongeveer 6% van het totale wegennet uitmaken. Deze wegen zijn daarom het meest risicovol. De problematiek op 80 km/uur wegen is over het algemeen anders dan die op 30, 50 of 60 km/uur wegen. Vaak is sprake van vrijliggende fietspaden en zijn fietsverkeer en autoverkeer beter gescheiden.

Belangrijke risicofactor op 80 km/uur wegen is de rijsnelheid. Relatief veel slachtoffers vallen onder jonge beginnende automobilisten (vaak eenzijdige ongevallen). Achtergronden daarvan zijn overschatting van eigen vaardigheid en onvoldoende gevaarherkenning. Educatieprogramma’s voor jongere automobilisten kunnen hiervoor worden ingezet (zie risicothema ‘jongere automobilisten’).

Ook voor dit wegtype is het zinvol aan te sluiten bij landelijke campagnes over rijsnelheid, afleiding en rijden onder invloed.

Fiets (e-bike)

Voor dit thema worden in de gemeente veel programma’s uitgevoerd, met name in het basisonderwijs. Programma’s zijn over het algemeen van goede kwaliteit. Probeer het bereik van deze interventies te vergroten. Aan andere doelgroepen (VO, ouderen) kan meer aandacht worden besteed.

In het programma Go Safe zonder afleiding VR van Go Safe ervaren leerlingen van basis- en voorgezet onderwijs (10-14 jaar) via een VR-bril dat het gebruik van een smartphone op de fiets kan leiden tot ernstige ongelukken. Een ander programma over fiets voor de doelgroep 12 – 14 jaar is Op de fiets? Even niets .... Op de fiets? Even niets… is een online lesprogramma van Veilig Verkeer Nederland waarin leerlingen zich actief bezighouden met het onderwerp afleiding door mobieltjes op de fiets. Het programma is bedoeld voor de bovenbouw van de basisschool en de eerste klas van het voortgezet onderwijs.

Geschikte programma’s voor basis- en voorgezet onderwijs die al in de provincie Drenthe worden uitgevoerd en aandacht besteden aan fiets zijn o.a.:

• Streetwise basisonderwijs (ANWB)

• Blindspot (Traffic Skills – Edcomm)

• Fiets Veilig! (Verkeersschool Nijland)

• Ik zie, ik zie wat jij niet zag (Onderwijsadviesbureau – contact)

• Mobiel in de hand, fiets aan de kant (Traffic Skills – Edcomm)

• Stop!Licht! 1/2 (Contactonderwijsbureau v.o.f)

• Stop!Licht! 3/4 (Contactonderwijsbureau v.o.f)

• Kruispunt (TeamAlert)

• Verkeerscarrousel (Traffic Skills – Edcomm)

• Missie 3014 (TeamAlert)

• Zeven Sloten (Johan Cuhuzak Theater)

• Zeven Sloten praktijk onderwijs (Johan Cuhuzak Theater)

Ouderen hebben over het algemeen meer vrije tijd en een rustigere levensstijl. Mensen worden in deze levensfase geconfronteerd met lichamelijke en cognitieve gebreken, die van invloed kunnen zijn op het functioneren in het verkeer. Voor de algehele gesteldheid is het van belang dat ouderen aan het verkeer deel blijven nemen. De (e-)fiets is dan een laagdrempelige optie. Ouderen kunnen veilig blijven fietsen zolang zij de benodigde kennis en vaardigheden bezitten, én vooral zich bewust zijn van hun lichamelijke en geestelijke beperkingen, en hun gedrag daarop afstemmen.

Een geschikte aanpak is die van het meerjarenprogramma Doortrappen, opgezet door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Doortrappen ondersteunt provincies en gemeenten om hun oudere, fietsende inwoners bewust en zeker te maken. Doortrappen bestaat uit een landelijk netwerk met vertakkingen in provincies en gemeenten, waardoor gemakkelijk aansluiting is te vinden. Eén van de projecten die hierbij is aangesloten is de opfriscursus Het Nieuwe Fietsen van VVN, een gevarieerde en interactieve workshop voor oudere fietsers.

Daarnaast zijn er speciale trainingen voor e-fietsers. Deze worden onder meer aangeboden door SOAB en de Fietsersbond.

Geschikte programma’s die al in de provincie Drenthe worden uitgevoerd en passen bij dit risicothema zijn o.a.:

• Kruispunt (TeamAlert)

• Verkeerscarrousel (Traffic Skills – Edcomm)

• Dode hoek project (Contactonderwijsbureau v.o.f.)

• Ik zie, ik zie wat jij niet zag (Contactonderwijsbureau v.o.f.)

• Missie 3014 (TeamAlert)

Andere suggesties voor programma’s zijn:

• Fotoframe (Responsible Young Drivers)

• Split the Risk (Veiligheid NL)

Ouderen en oudere (e)fietsers

Voor dit thema worden in de gemeente twee programma’s uitgevoerd. Het bereik zou vergroot kunnen worden. De kwaliteit van een van de programma’s is voldoende. Het zou mooi zijn als een van de programma’s nog getoetst wordt. Aanvullende maatregelen zijn nog wel gewenst.

Ouderen hebben over het algemeen meer vrije tijd en een rustigere levensstijl. Mensen worden in deze levensfase geconfronteerd met lichamelijke en cognitieve gebreken, die van invloed kunnen zijn op het functioneren in het verkeer. Voor de algehele gesteldheid is het van belang dat ouderen aan het verkeer deel blijven nemen. De (e-)fiets is dan een laagdrempelige optie. Ouderen kunnen veilig blijven fietsen zolang zij de benodigde kennis en vaardigheden bezitten, én vooral zich bewust zijn van hun lichamelijke en geestelijke beperkingen, en hun gedrag daarop afstemmen.

Een geschikte aanpak is die van het meerjarenprogramma Doortrappen, opgezet door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Doortrappen ondersteunt provincies en gemeenten om hun oudere, fietsende inwoners bewust en zeker te maken. Doortrappen bestaat uit een landelijk netwerk met vertakkingen in provincies en gemeenten, waardoor gemakkelijk aansluiting is te vinden. Eén van de projecten die hierbij is aangesloten is de opfriscursus Het Nieuwe Fietsen van VVN, een gevarieerde en interactieve workshop voor oudere fietsers.

Daarnaast zijn er speciale trainingen voor e-fietsers. Deze worden onder meer aangeboden door SOAB en de Fietsersbond.

Voor de doelgroep oudere automobilisten is een zelftest ontwikkeld die ouderen inzicht geeft in hun sterke en zwakke punten in hun rijvaardigheid. Na het invullen van de test ontvangt de oudere automobilist een persoonlijk advies en tips om veilig te blijven rijden. Deze Zelfscan Senior Automobilisten is beschikbaar via de websites van het CBR en van VVN. https://www.cbr.nl/nl/rijbewijs-houden/nl/gezondheidsverklaring/uw-situatie/rijdt-u-nog-prettig-en-veilig-doe-de-rij-bewust-test.htm).

Daarnaast zijn er speciale educatieprogramma’s voor ouderen, zoals de Rijzeker-training van de ANWB.

Een geschikt programma’s dat al in de provincie Drenthe wordt uitgevoerd en past bij dit risicothema is de Opfriscursus van VVN.

Jongere automobilisten (18 – 24 jaar)

Voor dit thema wordt in de gemeente een programma uitgevoerd. Het prorgramma is van goede kwaliteit. Het bereik zou vergroot kunnen worden. Aanvullende maatregelen zijn nog wel gewenst.

Jonge beginnende bestuurders vormen een groter risico voor de verkeersveiligheid dan oudere leeftijdsgroepen. Risico’s hangen samen met persoonlijke motieven, doelen en leefstijl. Denk aan de mate waarin jongeren geneigd zijn toe te geven aan groepsdruk, de behoefte aan spanning en sensatie, de houding ten opzichte van het gebruik van alcohol en drugs, de mate waarin zij bereid zijn om risico te nemen en de mate waarin zij impulsen onder controle hebben.

Educatie voor deze doelgroep begint bij de rijopleiding. De Rijopleiding In Stappen (RIS) is daarbij een goed voorbeeld dat de gemeente zou kunnen promoten. De RIS is een moderne modulair opgebouwde rijopleiding voor het rijbewijs B waarin de nadruk ligt op hogere orde vaardigheden als verkeersinzicht, zelfinzicht en de afstemming van wat je kan op wat de situatie van je verlangt. De RIS is ongeveer even duur als een traditionele rijopleiding. Daarnaast is het begeleid rijden via 2toDrive een goede manier om een veilige rijstijl te ontwikkelen. De gemeente kan beide initiatieven promoten.

Verder zijn er tweede fase projecten, voor jongeren die net het rijbewijs behaald hebben. Een voorbeeld is Trials, dat al in de provincie Drenthe wordt uitgevoerd. Deze en soortgelijke projecten verlengen het leertraject van beginnende bestuurders. Trials is gericht op verbetering van hogere orde vaardigheden als gevaarherkenning, inzicht in – en beheersing van – risico’s en zelfreflectie. Een project met dezelfde insteek is praktijkdag Drive Xperience.

Het thema rijden onder invloed is relevant voor deze doelgroep, en komt tijdens (eerste en tweede fase) opleiding aan bod. Er zijn ook interventies die zich specifiek hierop richten. Deze vinden vaak plaats op evenementen. Het aanbod is vrij groot. Enkele voorbeelden van geschikte interventies zijn Witte Waas van TeamAlert en 3D Tripping Car van Responsible Young Drivers.

Ook het thema afleiding in het verkeer is voor deze doelgroep relevant. Een voorlichtingsproject dat zich richt op het gebruik van smartphones tijdens het rijden is GO MONO van TeamAlert.

Rijden onder invloed

Voor dit thema worden in de gemeente twee programma’s uitgevoerd. Het bereik zou vergroot kunnen worden. De kwaliteit programma’s is over het algemeen op orde. Aanvullende maatregelen zijn nog wel gewenst.

Rijden onder invloed van alcohol en drugs komen aan de orde in de programma’s voor de hiervoor genoemde doelgroepen, met name gericht op jongeren. Andere geschikte programma’s zijn o.a.:

• Witte Waas (TeamAlert)

• 3D Tripping Car (Responsbile Young Drivers)   wordt al in de provincie Drenthe uitgevoerd

• BOB (VVN, TeamAlert, RYD)

• Go Safe zonder invloed (Go Safe)

Daarnaast verdient het aanbeveling aan te sluiten bij landelijke en provinciale campagnes over dit thema. Het thema moet regelmatig onder de aandacht worden gebracht van de diverse doelgroepen.

Snelheid in het verkeer

Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst.

Zie 50/60/80 km/uur wegen en Jongere automobilisten

Afleiding in het verkeer

Voor dit thema worden in de gemeente geen specifieke programma’s uitgevoerd. Aanvullende maatregelen gewenst.

Ook voor afleiding in het verkeer geldt, dat het aan de orde komt in de hiervoor besproken programma’s voor jongeren. Andere geschikte programma’s zijn o.a.:

• Go Safe zonder afleiding (Go Safe)

• Wheelie Pop (VVN)

• 3D Afleiding Bike (Responsible Young Drivers)   wordt al in de provincie Drenthe uitgevoerd

Ook in de educatieprogramma’s voor oudere (e-)fietsers zou afleiding nadrukkelijk aandacht moeten krijgen. Daarnaast verdient het ook hier aanbeveling aan te sluiten bij landelijke en provinciale campagnes over afleiding in het verkeer (denk aan de MONO campagne). Specifiek zou aandacht uit moeten gaan naar de doelgroep rijbewijsbezitters en daarbinnen met name het zakelijke verkeer.